Afganistan ile ilişki kurmamız lazım
2 dakika okuma süresi
Şimdiye kadar söylemlerimizde Taliban’la ilişki kurulmaz, AB ülkeleri bu yeni rejimi tanımadan masaya oturmayalım diyorduk fakat galiba hata yapıyoruz. Afganistan’la ilişki kurulması Türkiye’nin yararına…
Afganistan 1921’de Milli Mücadele devam ederken Mustafa Kemal’e destek olsunlar diye 20 subayını göndermiş bir ülke. 1967’de Cevdet Sunay ABD’nin baskılarına rağmen orada Afgan askerlerinin eğitimine devam edilmesi kararı vermişti.
Türkiye’nin Afganistan’da çıkarları nelerdir?
Kökten dinci Taliban’ın hırçın, saldırgan, kadın düşmanı olduğunu biliyoruz. Taliban hiçbir zaman bazı kişilerin dediği gibi yeni bir kurtuluş hareketi değildir. Buna karşılık Taliban’la iyi ilişkiler kurmak Türkiye’nin Asya politikası açısından iyi olacak. İlk olarak Taliban’la temasa geçerek İran üzerinden gelen Afgan göçünün önünü kesmemiz gerekiyor. Afganlar, Kuzey Afganistan’a giderek buralara yerleşmeleri gerekir. Ayrıca Pakistan’la da ilişkileri geliştirerek Afgan mültecilerin burada kalması sağlanmalı. Türkiye’de yeteri kadar Afgan sığınmacı var. Daha fazlasını kaldıramayız fakat Afganistan’ın istikrarı için ihtiyaç duyduğu ekonomik işbirliklerine Türkiye’nin açık olması gerekiyor.
Çin’in dünya ekonomisini ele geçirme planları var
ABD’nin 20 yıl işgal ederek eziyet ettiği Afganistan, artık yeni gelişmelere açık olacak. Rusya ve ABD’den sonra Çin, büyük ölçüde altyapı yatırımları yaparak Afganistan’a yerleşmek isteyecek. Bu konuda Çin adımlar atıyor. Çin bunları herhangi bir para karşılığı olmadan yapmıyor… İstedikleri 1 trilyon dolar olduğu düşünülen Afganistan’ın altın, bakır gibi değerli madenlerini çıkarmak. Çin’in Afganistan’da kurmak istediği hegemonyaya karşı Türkiye belirli konularda Afganistan’da kendisine alan açabilir.
Türkiye’ye ciddi bir güvence verilmelidir
Havaalanının işletilmesi konusunda Taliban’ın Türkiye’ye çok ciddi bir güven vermesi lazım. Havaalanı Katar gibi ordusu olmayan bir ülkeyle işletilecek bir yer değil. Bu konuda BM’nin Türkiye’ye çok ciddi bir fon ayırması gerekiyor. Ancak bu şartlar altında Türkiye havaalanına gidebilir. Karzai Havaalanı Afganistan’ın dış dünyaya açılan tek penceresi. Önümüzdeki süreçte buraya fazla uçak gelmesini beklemeyelim. Bu havaalanı özellikle eroin kaçakçılığı için özel uçaklar tarafından kullanılacak. Bu açıdan BM’nin bu konuda el atması, Türkiye’ye ekonomik, politik güvence vermesi gerekmektedir.
Türkiye-Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı Başkanı ve Brandday.net Genel Yayın Yönetmeni.
