Türkiye komşularıyla sorunları çözmeli

Türkiye olarak çok kötü bir coğrafyada bulunuyoruz. Her tarafımız sorunlu ülkelerle çevrili. İran son zamanlarda Azerbaycan’a saldırı hazırlıkları içinde ve Türkiye’ye gözdağı veriyor. Suriye ve Irak’ta sorunlarımız artıyor, Yunanistan cesareti olsa neredeyse Türkiye’ye savaş açacak.

Ermenistan-Azerbaycan-İran hattında neler oluyor?

Türkiye Kafkaslarda ve Ortadoğu’da dostluk ilişkileri kurabileceği ülkelere daha fazla ağırlık vermeli. Gürcistan ve Azerbaycan’la ilişkilerimiz iyi, Ermenistan’la artık kara sınırlarını açıp, yeniden uçak seferlerine başlamamız gerekiyor. 60 binin üzerinde Ermeni Türkiye’ye gelmiş ve Türkiye’de özellikle ev ve bakım işleri yapıyorlar. Dünyada nüfusu dış göçle azalan ülkelerden biri de Ermenistan. Nüfus her geçen gün düşüyor, Ermeniler özellikle diaspora Ermenilerinin sık yaşadığı ABD, Fransa gibi ülkelere kaçıyorlar. Bu açıdan ekonomik sıkıntıları büyüyen Ermenistan’la ciddi bir dostluğa adım atabiliriz. İran, Türkiye’ye tarih boyunca hiç dostluk göstermedi. Türkiye her zaman İran’a el uzattı, ambargolara karşı her zaman İran’ı destekledi, fakat son gelişmeler, Nahçıvan ve Karabağ konusunda İran’ın açıklamaları, bunların aynı Yunanistan gibi Türkiye’ye karşıt politikalar olarak hep devam ediyor. Suriye ile barışmak bizim elimizde. Son BM toplantısında Suriye Dışişleri Bakanı kendi insanlarına “geri dönün, herhangi bir yaptırım olmayacak” dedi. Irak’ta Kürt devleti tekrar kurulma emareleri gösteriyor. Bunlara karşı neler yapacağımızı hep birlikte düşünmeliyiz.

Muhalefetin dış politikada daha etken olmasının zamanı geldi

Türkiye’nin dış politikayı yalnızca hükümetin eline bırakmaması lazım. Avrupa’nın pek çok ülkesinde olduğu gibi dış politikada muhalefette aktif rol alabilir. Türkiye’de muhalefet dış politika konusunda fazla ses çıkarmıyor. Bunun değişmesi lazım. Özellikle CHP ve İYİ Parti aktif bir dış politika uygulamalı. Gelişmiş ülkeler dış politikayı düşünce kuruluşları ve vakıflar üzerinden de gerçekleştirirler. Almanya, Avusturya, Fransa gibi ülkeler, siyasi partilerine yakın vakıfları önem verdikleri ülkelere göndererek buralarda politika yaparlar. Niye Türkiye’de TUSES, Türk Demokrasi Vakfı ve diğer siyasi partilere yakın vakıflar dış politikada etkili olamıyorlar? Dış politika, Türkiye’de Dışişleri Bakanlığı ve hükümet tarafından vakıflar ve düşünce enstitüleri fonlanarak daha etken olabilir. Bunları yapmamız şart. Kemal Kılıçdaroğlu ve Meral Akşener, Edirne’nin dışına çıkmalı. Yalnız Edirne’nin dışına değil, Kafkaslarda ve Ortadoğu’da da boy göstermeleri gerekir.

Prof. Dr. Faruk ŞEN

Türkiye-Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı Başkanı ve Brandday.net Genel Yayın Yönetmeni.